251 目覚め(1)

251　目覚め(1)
2012年12月23日にEsperanta Retradioで放送された記事＜Vekigxo＞です。　
Tiun ĉi sonartikolon verkis kaj produktis Andreo Bach el Gdynia en Pollando

Aŭtora laboraĵo por la konkurso sub la titolo "Mia fasciniĝo pri Esperanto" organizita de Bjalistoka Esperanto Societo, La Podlaĥia Libraro je la nomo de Łukasz Górnicki kaj Zamenhof-fondumo
Aŭtora laboraĵo著者の作品
por la konkursoコンクールのための
sub la titolo＝under the tiltle of
"Mia fasciniĝo pri Esperanto"エスペラントに関する私の魅惑
organizita de~によって組織された
Bjalistoka Esperanto Societoビヤストク・エスペラント協会
La Podlaĥia Libraroポドラキア叢書
je la nomo de ~の名前で
Łukasz Górnicki kaj ルカス・ゴルニツキと
Zamenhof-fondumoザメンホフ財団
　　-um関係あり、fondo創立・設立
ルカス・ゴルニツキとザメンホフ財団の名前でビヤストク・エスペラント協会とポドラキア叢書によって組織された「エスペラントに関する私の魅惑」というテーマのコンクール応募作品


La 1-a parto　第1部

1
Tiun tagon li subite vekiĝis dum agrabla sonĝo, do kiam li malfermis la okulojn, li tre ekmiris, ĉar li ekvidis murojn de sia ĉambro, dum ankoraŭ antaŭ momento en tute alia loko li estis interparolanta kun kelkaj personoj en la lingvo, pri kiu - pro ĝia longdaŭra neuzado - li preskaŭ tute forgesis. Li denove fermis la okulojn esperante, ke prosperos al li reveni al la situacio de antaŭ momento kaj klopodis rememori ĉiujn eblajn detalojn. Li ne memoris precize, pri kio ili estis interparolantaj, tamen li estis certa, ke dum la sonĝo li povis aŭdi klare la voĉojn de siaj interparolantoj kaj sian propran. Li rememoris, kiel antaŭ jaroj li deziregis tiajn interparolojn kaj serĉis aliajn volantojn paroli la lingvon, kiun li tiam estis lernanta. La deziro devis gravuriĝi en lia subkonscio tiel profunde, ke en la hodiaŭa sonĝo li havis la eblecon okazigi dialogon de siaj revoj. Ja interparoli estas io alia ol skribi leterojn aŭ legi - estas rekta kaj tuja transdono de enhavoj kaj emocioj, estas ankaŭ la ebleco sperti, kiel sonas difinita lingvo, kiam ĝi estas artikulata de alia persono. Oni travivas ĉi tion eldirante eĉ siajn unuajn mallertajn frazojn, kaj des pli, kiam oni posedas jam parolfluecon.




Aŭtora laboraĵo por la konkurso sub la titolo "Mia fasciniĝo pri Esperanto" organizita de Bjalistoka Esperanto Societo, La Podlaĥia Libraro je la nomo de Łukasz Górnicki kaj Zamenhof-fondumo
Aŭtora laboraĵo著作の作品
por la konkurso コンクールのための
sub la titolo＝under the title of
Mia fasciniĝo pri Esperantoエスペラントに関する私の魅惑
organizita de　～によって組織された
Bjalistoka Esperanto Societoビヤリストック・エスペラント協会,
La Podlaĥia Libraroポドラキア叢書、-ar全体
je la nomo de　～の名前で
Łukasz Górnicki kaj Zamenhof-fondumo　ルカス・ゴルニルキとザメンホフ財団
ルカス・ゴルニルキとザメンホフ財団の名前でビヤリストック・エスペラント協会、ポドラキア叢書によって組織された「エスペラントに関する私の魅惑」というテーマのコンクールへの応募作品です,

La 1-a parto　第1部

1
Tiun tagon li subite vekiĝis dum agrabla sonĝo, do kiam li malfermis la okulojn, li tre ekmiris, ĉar li ekvidis murojn de sia ĉambro, dum ankoraŭ antaŭ momento en tute alia loko li estis interparolanta kun kelkaj personoj en la lingvo, pri kiu - pro ĝia longdaŭra neuzado - li preskaŭ tute forgesis. Li denove fermis la okulojn esperante, ke prosperos al li reveni al la situacio de antaŭ momento kaj klopodis rememori ĉiujn eblajn detalojn. Li ne memoris precize, pri kio ili estis interparolantaj, tamen li estis certa, ke dum la sonĝo li povis aŭdi klare la voĉojn de siaj interparolantoj kaj sian propran. Li rememoris, kiel antaŭ jaroj li deziregis tiajn interparolojn kaj serĉis aliajn volantojn paroli la lingvon, kiun li tiam estis lernanta. La deziro devis gravuriĝi en lia subkonscio tiel profunde, ke en la hodiaŭa sonĝo li havis la eblecon okazigi dialogon de siaj revoj. Ja interparoli estas io alia ol skribi leterojn aŭ legi - estas rekta kaj tuja transdono de enhavoj kaj emocioj, estas ankaŭ la ebleco sperti, kiel sonas difinita lingvo, kiam ĝi estas artikulata de alia persono. Oni travivas ĉi tion eldirante eĉ siajn unuajn mallertajn frazojn, kaj des pli, kiam oni posedas jam parolfluecon.

Tiun tagon li subite vekiĝis dum agrabla sonĝo, do kiam li malfermis la okulojn, li tre ekmiris, ĉar li ekvidis murojn de sia ĉambro, dum ankoraŭ antaŭ momento en tute alia loko li estis interparolanta kun kelkaj personoj en la lingvo, pri kiu - pro ĝia longdaŭra neuzado - li preskaŭ tute forgesis.
Tiun tagonその日、
li subite vekiĝis彼は突然目を覚ました
dum agrabla sonĝo快い夢の間に,
doだから
kiam＝when
li malfermis la okulojn彼は両目を開いた
li tre ekmiris彼は非常に驚き始めた,
ĉarなぜなれば
li ekvidis murojn de sia ĉambro彼は自分の部屋の壁をちらと見た,
dum ankoraŭまだ～のあいだに
antaŭ momento　一瞬前に
en tute alia loko全く別の場所で
li estis interparolanta 彼は会話していた
kun kelkaj personoj 幾人かの人物たちと
en la lingvo言葉で,
pri kiu – ソレに関して
pro ĝia longdaŭra neuzado –ソレの長期間の不使用のために
li preskaŭ tute forgesis彼は殆ど全く忘れていた.
その日、彼は心地よい夢をみている間に突然目を覚ましました。両眼を開いたとき彼はとても驚きました。というのは自分の部屋の壁が目に入ったからです。ついさっきまで彼は全く別の場所で何人かの人たちと喋っていたのです、長らく使わないのでほとんどまったく忘れかけていた言葉で。

Li denove fermis la okulojn esperante, ke prosperos al li reveni al la situacio de antaŭ momento kaj klopodis rememori ĉiujn eblajn detalojn.
Li denove fermis la okulojn彼はまた眼を閉じた
esperante, ke ~を望んで
prosperos al li reveni 彼に~が戻って来ることに成功するだろう
al la situacio de antaŭ momento一瞬前の状況に
kaj klopodis rememori思い出すように骨折った
ĉiujn eblajn detalojnすべての可能な詳細を.
一瞬前の夢の状況に戻ってすべてが思い出せればと、彼は目を閉じました。

Li ne memoris precize, pri kio ili estis interparolantaj, tamen li estis certa, ke dum la sonĝo li povis aŭdi klare la voĉojn de siaj interparolantoj kaj sian propran.
Li ne memoris precize彼は正確には覚えていなかった,
pri kio それについて
ili estis interparolantaj彼らが歓談していた,
tamen li estis certa, keしかし彼は～を確信した
dum la sonĝo 夢の間に
li povis aŭdi klare 彼は明白に聞くことができた
la voĉojn de ~の声を
siaj interparolantoj 自分らの対話者たちの
kaj sian propranそして彼自身の.
何を話していたのかは思い出せませんでしたが、夢の中で相手の声と自分の声をハッキリ聞いたことは確かでした。

Li rememoris, kiel antaŭ jaroj li deziregis tiajn interparolojn kaj serĉis aliajn volantojn paroli la lingvon, kiun li tiam estis lernanta.
Li rememoris, 彼は思い出した
kiel 如何に、どのように
antaŭ jaroj数年前に
li deziregis tiajn interparolojn彼がこのような対話を熱望した
kaj serĉis aliajn volantojn そして他の希望者らをさがした
paroli la lingvonその言葉を話すこと
kiun ソレを
li tiam estis lernanta彼がそのとき学んでいた.
彼が数年前、どんなにこのような対話を熱望していたか、当時学んでいたその言葉を喋る他の希望者たちを探し求めていたかを思い出しました。

La deziro devis gravuriĝi en lia subkonscio tiel profunde, ke en la hodiaŭa sonĝo li havis la eblecon okazigi dialogon de siaj revoj.
La deziro devis gravuriĝiその熱望は記憶に刻まれたに違いなかった
en lia subkonscio彼の意識下に
tiel profunde, ke ～するほどそれほど深く
en la hodiaŭa sonĝo 今日の夢のなかに
li havis la eblecon 彼はその可能性を持っていた
okazigi dialogon de siaj revoj自分の熱望の対話を生じた
その熱望が彼の意識下に深く刻みこまれていたので、その言葉での対話が今日の夢の中で実現したに違いありませんでした。

Ja interparoli estas io alia ol skribi leterojn aŭ legi - estas rekta kaj tuja transdono de enhavoj kaj emocioj, estas ankaŭ la ebleco sperti, kiel sonas difinita lingvo, kiam ĝi estas artikulata de alia persono.
Jaまったく、まさに
interparoli estas対話することは～である
io alia何か別の
ol skribi leterojn手紙を書くより
aŭ legi –あるいは読むこと
estas rekta kaj tuja transdono 直接的で、ただちに手渡されるもの（こと）
de enhavoj kaj emocioj内容と感情の,
estas ankaŭ la ebleco sperti体得する可能性でもある
kiel＝as
sonas difinita lingvo定義された言語が響く(音を発する),
kiam＝when
ĝi estas artikulataそれが明瞭に発音される
　　artikulacii明瞭に発音する
de alia persono別の人物から.
全く会話は手紙を書いたり読んだりするのとは違って、話の内容と気持ちがモロに即刻伝えられますし、ソレが他の人の口から明瞭に発音されるときには、教科書的な発音を体得する可能性もあります。　

Oni travivas ĉi tion eldirante eĉ siajn unuajn mallertajn frazojn, kaj des pli, kiam oni posedas jam parolfluecon.
Oni travivas人は経験する、遭遇する
ĉi tion eldirante口に出してこれに
eĉ siajn unuajn mallertajn frazojn自分の最初の下手な文章をさえ
kaj des pli＝and the more,
kiam＝when
oni posedas jam parolfluecon人が既に対話の流暢さを所有している.
自分の下手な作文でさえ、口に出して喋るときに人はこれを経験します。まして流暢に喋る人と会話するときには尚更です。
12月24日

350 地雷探索装置(5)

350　地雷探索装置(5)




6
Afganistano estas tiu lando en la mondo kiu entute havas la plej altan koncentriĝon de teraj minoj. Laŭdire 10 milionoj da pecoj estas kaŝitaj en la grundo. En la jaro 2010 tiuj armiloj tie mortigis pli ol 1100 viktimojn. Sed ankaŭ en multaj aliaj landoj, eĉ en Eŭropo kaŝiĝas multe da tiaj mortigaj armiloj.
La dezajnisto deziras konigi sian produkton en la tuta mondo por efike kontraŭbatali la plagon de la teraj minoj.

Afganistano estas tiu lando en la mondo kiu entute havas la plej altan koncentriĝon de teraj minoj.
Afganistano estasアフガニスタンは～である
tiu lando…kiu…~という国である
en la mondo世界のなかで
entute havas la plej altan koncentriĝon de teraj minoj全体として最も地雷密度を持つ
アフガニスタンは世界中で最も地雷敷設密度の高い国です。

Laŭdire 10 milionoj da pecoj estas kaŝitaj en la grundo.
Laŭdireいわゆる、うわさでは、＝onidire
10 milionoj da pecoj　　1000万個
estas kaŝitaj en la grundo地中に隠れている.
1000万個が埋められていると言われています。

En la jaro 2010 tiuj armiloj tie mortigis pli ol 1100 viktimojn.
En la jaro 2010　2010年に
tiuj armiloj この武器は
tie mortigis pli ol 1100 viktimojn其処で1100人以上の犠牲者を殺した.
2010年には1100人以上が地雷で死にました。

Sed ankaŭ en multaj aliaj landoj, eĉ en Eŭropo kaŝiĝas multe da tiaj mortigaj armiloj.
Sed ankaŭ en multaj aliaj landojしかし,　多くの他の国々も
eĉ en Eŭropo ヨーロッパでさえ
kaŝiĝas multe da tiaj mortigaj armilojこの致死的な武器を多く隠している.
しかしヨーロッパでさえ、多くの国が地雷を隠匿しています。

La dezajnisto deziras konigi sian produkton en la tuta mondo por efike kontraŭbatali la plagon de la teraj minoj.
La dezajnisto dezirasそのデザインの考案者は~を望んでいる
konigi sian produkton 自分の産物を知らせること
en la tuta mondo 全世界に
por efike kontraŭbatali 効果的に反対して戦う
la plagon de la teraj minoj地雷の大災害を
ハサニさんは自分のデザインした地雷爆破装置産物が、全世界に知られることを熱望しています。
12月23日

349 地雷探索装置(4)

349　地雷探索装置(4)




5
"Ĉiu kiu vivas en Kabulo konas iun kiun estis lezita de tera mino aŭ eĉ mortis pro tio", rakontas Hassani. Por liberigi la kampojn de la lando de la mortigaj militaj postrestaĵoj necesas elspezi multe da mono, nome 1200 dolarojn kostas tio por ĉiu mino. La "Mine Kafon" de Hassani povas efektivigi tion signife malpli koste - unu globo kostas nur 40 eŭrojn.

"Ĉiu kiu vivas en Kabulo konas iun kiun estis lezita de tera mino aŭ eĉ mortis pro tio", rakontas Hassani.
"Ĉiu kiu vivas en Kabuloカブールで暮らしている各々の人
konas iun誰かを知っている
kiunその者を
estis lezita de tera mino地雷で負傷した
aŭ eĉ mortis pro tioあるいはそのために死にさえした
rakontas Hassaniハサニは語る
「カブールで暮らしている者なら誰でも、地雷で負傷した、あるいは死にさえした誰かを知っています」とハサニは語ります。。

Por liberigi la kampojn de la lando de la mortigaj militaj postrestaĵoj necesas elspezi multe da mono, nome 1200 dolarojn kostas tio por ĉiu mino.
Por liberigi la kampojn de la lando国の地雷原をきれいにするためには
de la mortigaj militaj postrestaĵoj死をもたらす軍事的遺物から
necesas elspezi支出する必要がある
multe da mono多額の金を
nome すなわち
1200 dolarojn kostas tioそれは1200ドルを要する
por ĉiu mino地雷１個について.
地雷原をキレイにするには多額の金が必要です、地雷1個の処理に1200ドルかかるのです。

La "Mine Kafon" de Hassani povas efektivigi tion signife malpli koste - unu globo kostas nur 40 eŭrojn.
La "Mine Kafon" de Hassani ハッサニの「Mine Kafon」は
povas efektivigi効果を発揮できる
tion signife malpli koste –それを著しくより少ないコストで
unu globo kostas nur 40 eŭrojn　１つの球がたった40エウロ
ハッサニの「Mine Kafon」はずっと安い支出で済みます、1つの球がたったの40エウロです。
12月22日

348 地雷探索装置(3)

348　地雷探索装置(3)



4
Li nomas tiun plenkreskulan ludilon "Mine Kafon". Temas pri globo konsistanta el malmola plasto kaj bambuaj tuboj. Dum la ruliĝado per la forto de la vento la eksteren starantaj tuboj tuŝas la terenon tiel plenkovrante la areon ke oni tiel povas eksplodigi terajn minojn. La "Mine kafon" ja sekve perdas unu el siaj multaj gamboj el bambuaj tuboj, sed pluruliĝas senprobleme. Ĝi tiel povas sendanĝerigi tri ĝis kvar terajn minojn. Cetere "Mine Kafon" signifas en la Farsi-lingvo "eksplodigi".

Li nomas tiun plenkreskulan ludilon "Mine Kafon".
Li nomas彼は名前を付ける
tiun plenkreskulan ludilonこの成人の玩具を
"Mine Kafon".
彼はこの大人の玩具を「Mine Kafo」と名づけます。

Temas pri globo konsistanta el malmola plasto kaj bambuaj tuboj.
Temas pri globo球に関することが主題です
konsistanta el malmola plasto硬いプラスチックから構成されている
kaj bambuaj tubojそして竹の筒
硬いプラスチックの球と竹の筒が主題です。

Dum la ruliĝado per la forto de la vento la eksteren starantaj tuboj tuŝas la terenon tiel plenkovrante la areon ke oni tiel povas eksplodigi terajn minojn.
Dum la ruliĝado回転している間に
per la forto de la vento風の力によって
la eksteren starantaj tuboj外部へ立っている筒が
tuŝas la terenon土地に触れる
tielそのように、そうして
plenkovrante la areonその領域を全面的にカバーして
ke＝that
oni tiel人はそのようにして
povas eksplodigi爆発させることができる
terajn minojn地雷を.
風力で回転している間に、外側に向けて立っている筒が土地に触れるので、その領域の全面で地雷を爆破させることができるのです。

La "Mine kafon" ja sekve perdas unu el siaj multaj gamboj el bambuaj tuboj, sed pluruliĝas senprobleme.
La "Mine kafon"この「Mine Kafo」を
ja sekve perdas unu結果として1つを失う
el siaj multaj gambojその多くの下肢から
el bambuaj tuboj竹の筒から,
sed pluruliĝas senproblemeしかし問題なく増える.
竹筒の下肢（棒）が爆発で失われても、すぐ補充できます。

Ĝi tiel povas sendanĝerigi tri ĝis kvar terajn minojn.
Ĝi tiel povas sendanĝerigiそれはこのようにして危険でなくする（安全にする）ことができる
tri ĝis kvar terajn minojn　3、4か所の地雷を.
こうして3，4か所の地雷原を安全地帯にすることができるのです。

Cetere "Mine Kafon" signifas en la Farsi-lingvo "eksplodigi".
Cetereそれはそうと
"Mine Kafon" signifas:「Mine Kafo」は意味している
en la Farsi-lingvo道化芝居の用語で
"eksplodigi"「爆発させる」
ついでですが、「Mine Kafo」は道化芝居の用語で、「爆発させる」という意味です。
12月21日

247 地雷探索装置(2)

247　地雷探索装置(2)



3
Kiel junulo Hassani elmigris al Nederlando. Hodiaŭ li tie laboras kiel produktodezajnisto - kaj kunigas sian pasintecon kun la nuntempo. Li disvolvis rimedon kiu baziĝas sur la ideoj de liaj ludokamaradoj. Ili havis pilkon kiun ili igis moviĝi nur per la forto de la vento tra la dezerto - kies pilko estas malpli peza kaj sekve pli rapida, tiu gajnis la ludon. Konsiderite el hodiaŭa vidpunkto tio signifas: Kies rimedo estas la plej bona kaj la plej favora, tiu gajnas - en la kazo de la pilko de Hassani la afero estas tute klara.

Kiel junulo Hassani elmigris al Nederlando.
Kiel junulo若者として、若い時に
Hassani elmigris al Nederlandoハッサニはオランダに移住した
ハッサニは若い時にオランダへ移住しました。

Hodiaŭ li tie laboras kiel produktodezajnisto - kaj kunigas sian pasintecon kun la nuntempo.
Hodiaŭ li tie laboras いま彼は其処で働いている
kiel produktodezajnisto – 生産デザイナーとして
kaj kunigas sian pasintecon そして自分の過去を結びつけている
kun la nuntempo今と
今彼は生産デザイナーとして働き、自分の過去を現在と結びつけています。

Li disvolvis rimedon kiu baziĝas sur la ideoj de liaj ludokamaradoj.
Li disvolvis rimedon 彼は手段を発展させた
kiu baziĝasそれは～に基いている
sur la ideojその発想の上に
de liaj ludokamaradoj. 彼の遊び仲間たちの
むかしの遊び仲間の発想に基づいた手段を彼は発展させました。

Ili havis pilkon kiun ili igis moviĝi nur per la forto de la vento tra la dezerto - kies pilko estas malpli peza kaj sekve pli rapida, tiu gajnis la ludon.
Ili havis pilkon彼らは球を持った
kiun ソレ
ili igis moviĝi 彼ら動かさせた
nur per la forto de la vento 風の力だけで
tra la dezerto – 荒れ地（砂漠）を通して
kies pilko誰の球が（～した者の球が）
estas malpli pezaヨリ軽い
kaj sekve pli rapidaしたがってヨリ速い
tiu gajnis la ludonその人がそのゲームを勝った
子供たちはボールを風力だけで荒れ地に転がしました。ボールが軽く、したがって速く転がった人が勝ちでした。

Konsiderite el hodiaŭa vidpunkto tio signifas:
Konsiderite考えると
el hodiaŭa vidpunkto今の視点から
tio signifasそれは意味している:
今の視点から考えると、こういうことです：

Kies rimedo estas la plej bona kaj la plej favora, tiu gajnas - en la kazo de la pilko de Hassani la afero estas tute klara.
Kies rimedo誰の方法が
estas la plej bona最善である
kaj la plej favoraそして最も好ましい,
tiu gajnas – その人が勝つ
en la kazo de la pilko de Hassaniハッサニの球の場合に
la afero estas tute klara.事態は全く明白だ
ゲームに勝つには誰のやり方が最善で最適か、事態はまったく明白でした。
12月20日

246 地雷探索装置(1)

246　地雷探索装置(1)
2012年12月15日にEsperanta Retradioで放送された記事＜Pilko el bambuo eksplodigas minojn＞です。



1
Elmigrinta afgano disvolvis globon kiu povus solvi la mondskalan problemon pri teraj minoj. Kaj la popecaj kostoj estus nur 40 eŭroj. Ĝis nun la sendanĝerigo de mino kostis 1200 eŭrojn. La"Mine Kafon" moviĝas per la nura forto de la vento kaj ruliĝante eksplodigas terajn minojn.

Elmigrinta afgano disvolvis globon kiu povus solvi la mondskalan problemon pri teraj minoj.
Elmigrinta afgano亡命したアフガニスタン人
disvolvis globon球形の物を展開させた
kiu=which
povus solvi解決できるかも（-us仮定）
la mondskalan problemon世界規模の問題を
pri teraj minoj地雷に関する
ある亡命したアフガニスタン人が球形のものを転がしました、それは地球規模の地雷の問題を解決するかもしれません。

Kaj la popecaj kostoj estus nur 40 eŭroj.
Kaj la popecaj kostojそして1個ずつの値段
estus nur 40 eŭrojたった40エウロである（-us仮定）.
１つの値段はただの40エウロです。

Ĝis nun la sendanĝerigo de mino kostis 1200 eŭrojn.
Ĝis nun今まで
la sendanĝerigo de mino地雷の安全化
kostis 1200 eŭrojn:　1200ユーロかかっていた
今まで、地雷1個の処理には1200エウロが必要でした。

La"Mine Kafon" moviĝas per la nura forto de la vento kaj ruliĝante eksplodigas terajn minojn.
La"Mine Kafon" moviĝas 「ミネ・カーフォン」は動く
　　mino地雷、kafoコーヒー
per la nura forto de la vento 風の単なる力で
kaj ruliĝante そして回転して
eksplodigas terajn minojn地雷を爆発させる.
この「ミネ・カーフォン」は風の力だけで動き、回転して地雷を爆発させます。



2
Sian infanaĝon pasigis Massoud Hassani en Afganistano. La hodiaŭa 29-jarulo plenkreskis en lando en kiu la milito estis reganta faktoro de la civila ordo. Liaj infanaj ludiloj en tio ne prezentis escepton. Kiu ludas en la dezerto, troviĝas meze de milito - eĉ se ne plu okazas bataloj. Teraj minoj krevigis liajn ludilojn. Kaj tiuj minoj ne nur en Afganistano kostis sennombrajn homajn vivojn.

Sian infanaĝon pasigis Massoud Hassani en Afganistano.
Sian infanaĝon pasigis自分の子供時代を過ごした
Massoud Hassani は
en Afganistanoアフガニスタンで.
マスウド・ハッサニはアフガニスタンで子供時代を過ごしました。

La hodiaŭa 29-jarulo plenkreskis en lando en kiu la milito estis reganta faktoro de la civila ordo.
La hodiaŭa 29-jaruloいま29歳の男
plenkreskis成人した
en lando国で
en kiuその中では
la milito estis reganta faktoro戦争が支配的な因子だった
de la civila ordo.一般人の秩序の
いま29歳のハッサニは戦乱の国で成人しました。

Liaj infanaj ludiloj en tio ne prezentis escepton.
Liaj infanaj ludiloj彼らの幼時の玩具は
en tioそのなかで
ne prezentis escepton例外を提示しなかった
子供たちの玩具も例外ではありませんでした。

Kiu ludas en la dezerto, troviĝas meze de milito - eĉ se ne plu okazas bataloj.
Kiu ludas遊ぶ者
en la dezerto 荒れ地（砂漠）で
troviĝas meze de milito –戦争の真最中に見られる（在る、居る）
eĉ seもし～さえ
ne plu okazas batalojもはや戦争がおこらない.
荒れ地で遊ぶ子供たちは、戦争の真っ最中に、まるで戦争が存在していないようでした。

Teraj minoj krevigis liajn ludilojn.
Teraj minoj地雷は
krevigis liajn ludilojn彼らの玩具を破裂させた.
地雷が子供たちの玩具を砕きました。

Kaj tiuj minoj ne nur en Afganistano kostis sennombrajn homajn vivojn.
Kaj tiuj minojそしてこの地雷は
ne nur en Afganistanoアフガニスタンにおいてだけでなく
kostis sennombrajn homajn vivojn無数の人間の命をうばった.
地雷はアフガニスタンだけでなく、各地で無数の人の命を奪いました。
12月19日

245 コンドーム(3)

245　コンドーム(3)




4
Tio signifas ke en la hodiaŭa tempo pli gravas havi fidindan, do bone konatan sekspartneron pri kiu oni povas esti certa ke la partnero ne havas sekskontaktojn ekster la rilato de ambaŭ partneroj aŭ almenaŭ uzas kondomojn en aliaj kazoj. Tiu siutacio plifortigas moralan konduton. Junaj homoj atentas pri stabilaj partneraj rilatoj kaj agas rilate al seksumado plej ofte tre konscie kaj respondece. Tiu konscio pri la funkciado de protekto kontraŭ seksmalsanoj kompreneble ankaŭ koncernas la malhelpon pri gravediĝoj kaj tio kontribuas al malpli da naskoj.
Ĉiukaze kondomoj ne estas morale kondamnindaj ĉar ili nerekte akcelas moralan kondutadon en la socio.

Tio signifas ke en la hodiaŭa tempo pli gravas havi fidindan, do bone konatan sekspartneron pri kiu oni povas esti certa ke la partnero ne havas sekskontaktojn ekster la rilato de ambaŭ partneroj aŭ almenaŭ uzas kondomojn en aliaj kazoj.
Tio signifas ke これは～を意味する
en la hodiaŭa tempo現代において
pli gravas havi fidindanより重大な信頼できる,
do bone konatan sekspartneronだから良く知っている性的パートナーを
pri kiuその人に関して
oni povas esti certa ke 人は～ということがを確かであり得る
la partnero ne havas sekskontaktojn そのパートナーが性的接触を持たない
ekster la rilato de ambaŭ partneroj２人の関係外に
aŭ almenaŭ uzas kondomojnあるいは少なくともコンドームを使う
en aliaj kazoj他のケースでは
これは現代においては心情的に信頼できる、つまり2人の関係以外にはセックスしない、あるいは少なくともコンドームを使うということが確かな、性的パートナーを持つことがヨリ重要であることを意味しています。

Tiu siutacio plifortigas moralan konduton.
Tiu siutacioこの状況
plifortigas moralan konduton倫理的な行動を強める
この状況は倫理的な行動を強めます。

Junaj homoj atentas pri stabilaj partneraj rilatoj kaj agas rilate al seksumado plej ofte tre konscie kaj respondece.
Junaj homoj atentas若者たちは注目する
pri stabilaj partneraj rilatoj安定したパートナー関係に関して
kaj agas rilate al seksumadoそして性的交際に関して行動する
plej ofte tre konscie kaj respondeceよりしばしば非常に意識的に、かつ責任をもって
若者たちは安定したパートナー関係について、そして性的な交際においてしばしば非常に意識的に責任をもって行動します。

Tiu konscio pri la funkciado de protekto kontraŭ seksmalsanoj kompreneble ankaŭ koncernas la malhelpon pri gravediĝoj kaj tio kontribuas al malpli da naskoj.
Tiu konscio この意識
pri la funkciado de protekto kontraŭ seksmalsanoj性病予防の働きに関して
komprenebleもちろん、当然
ankaŭ koncernas la malhelpon邪魔を
pri gravediĝoj妊娠に関して
kaj tio kontribuasそしてそれは貢献する
al malpli da naskojより少ない出産に
この意識はもちろん性病予防、妊娠抑制、出産低下に貢献します。

Ĉiukaze kondomoj ne estas morale kondamnindaj ĉar ili nerekte akcelas moralan kondutadon en la socio.
Ĉiukazeどの場合にも
kondomoj ne estas morale kondamnindajコンドームは倫理的に非難すべきでない
ĉar なぜなら
ili nerekte akcelas彼らは間接的に加速する
moralan kondutadon en la socio社会における倫理的な行動を
どの場合にもコンドームは倫理的に非難すべきではありません、なぜならそれは社会における倫理的な行動を間接的に
促しているからです。
12月17日

（先進国と発展途上国で、事情はちがうのやないか？）

244 コンドーム(2)

244　コンドーム(2)




3
Tiu neceso kompreneble forte bremsas la emon, ĉar kondomoj ja estas necesaj sed reduktas signife la seksan ekscitiĝon ne nur pro la barado de sentoj inter la sekspartneroj, sed ankaŭ pro la proceduro kiu devas okazi antaŭ la uzo. Certe lerta virino povas mildigi la ĝenon de la surmeto de la kondomo kaj la profesiulinoj ankaŭ regas tiun arton. Tamen la tuta afero ricevas sufiĉe teknikan karakteron kaj la emocioj restas je malalta nivelo. Tial viroj laŭeble evitas la uzon de kondomoj.

Tiu neceso kompreneble forte bremsas la emon, ĉar kondomoj ja estas necesaj sed reduktas signife la seksan ekscitiĝon ne nur pro la barado de sentoj inter la sekspartneroj, sed ankaŭ pro la proceduro kiu devas okazi antaŭ la uzo.
Tiu necesoこの必要
komprenebleもちろん
forte bremsas la emon気分を強く阻害する・ブレーキをかける
ĉar＝because
kondomoj ja estas necesajコンドームは必要である
sed reduktas signifeしかし著しく減らす
la seksan ekscitiĝon性的興奮を
ne nur…sed ankaŭ＝not only…, but also
pro la barado de sentoj感覚の妨害のために
inter la sekspartneroj性的パートナーとの間に
pro la proceduroその手続きのために
kiu＝which
devas okazi antaŭ la uzo使用前におこらねばならぬ
この必要性が気分をひどくそこなうことは当然です。というのもコンドームは必要ですが、2人の間の感覚妨害だけでなく事前の手続きのためにも、性的興奮が著しく減ります。

Certe lerta virino povas mildigi la ĝenon de la surmeto de la kondomo kaj la profesiulinoj ankaŭ regas tiun arton.
Certeたしかに
lerta virino 上手な（器用な）女性は
povas mildigi la ĝenonその面倒を和らげ得る
de la surmeto de la kondomoコンドーム装着の
kaj la profesiulinoj ankaŭ そして売笑婦も
regas tiun artonこの技をマスターしている
たしかに、器用な女性や売笑婦はコンドーム装着の技に長けていますが。

Tamen la tuta afero ricevas sufiĉe teknikan karakteron kaj la emocioj restas je malalta nivelo.
Tamen la tuta aferoしかしすべての事柄は
ricevas sufiĉe teknikan karakteron十分にテクニカルな性質を受けとる
kaj la emocioj restasそして情動は留まる（残る）
je malalta nivelo低レベルに.
しかしすべての事態はこの手続きのために、気分の高揚を低レベルにとどめます。

Tial viroj laŭeble evitas la uzon de kondomoj.
Tial したがって
viroj laŭeble evitas男たちはできれば避ける
la uzon de kondomojコンドームの使用を.
だから男たちは、できるだけコンドームの使用を避けます。
12月16日

243 コンドーム(1)

243　コンドーム(1)
2011年5月2日にEsperanta Retradioで放送された記事＜Kondomoj ne estas kontraŭmoralaj＞です。



1
Jam en la antikva epoko viroj uzis por ekstergeedzeca seksumado kondomojn kiuj tiam ne estis maldikegaj kiel hodiaŭ sed certe iom plenumis la funkcion malhelpi gravedigon de la virino. Tiam temis ĉefe pri tio, la protekto kontraŭ seksmalsanoj ne jam estis en la konscio.

Jam en la antikva epoko viroj uzis por ekstergeedzeca seksumado kondomojn kiuj tiam ne estis maldikegaj kiel hodiaŭ sed certe iom plenumis la funkcion malhelpi gravedigon de la virino.
Jamすでに
en la antikva epoko古い時代に
viroj uzis… kondomojn男たちはコンドームを使っていた
por ekstergeedzeca seksumado婚外性交のために
kiuj＝which
tiamそのとき
ne estis maldikegaj薄くなかった
　　-egずっと大きい・程度が高い
kiel hodiaŭ今日のように
sed certeしかし確実に
iom幾らか、すこし
plenumis la funkcion機能を果たす
malhelpi gravedigon de la virino女性の妊娠を妨げる.
すでに昔から男どもは婚外セックスのためにコンドームを使っていました。今のように極薄ではありませんでしたが、それでも確かに女性の妊娠を妨げる働きを少しはしていました。

Tiam temis ĉefe pri tio, la protekto kontraŭ seksmalsanoj ne jam estis en la konscio.
Tiamそのとき
temis ĉefe pri tio主題はソレに関してだった
la protekto kontraŭ seksmalsanoj性病の予防
ne jam estis既に～でなかった
en la konscio意識の中に.
その頃の主目的は妊娠予防であり、性病の予防は意識にありませんでした。



2
Hodiaŭ la situacio estas inversa: Malhelpi la gravedigon de virino eblas ankaŭ per multaj aliaj rimedoj, ekz. la kontraŭkoncipa pilolo, sed la protekto kontraŭ seksmalsanoj, hodiaŭ ĉefe AIDOSO fariĝis la ĉefa motivo por uzi kondomojn. La monda trafiko ja rapide disvastigis tiun mortigan malsanon el Afriko en la tutan mondon kaj nun viroj kiuj ŝatas amuziĝi per sekskontaktoj kun fremdaj virinoj devas protekti sin kaj la koncernajn virinojn kontraŭ infekto.

Hodiaŭ la situacio estas inversa現在は状況が逆である

Malhelpi la gravedigon de virino eblas ankaŭ per multaj aliaj rimedoj, ekz. la kontraŭkoncipa pilolo, sed la protekto kontraŭ seksmalsanoj, hodiaŭ ĉefe AIDOSO fariĝis la ĉefa motivo por uzi kondomojn.
Malhelpi la gravedigon de virino女性の妊娠を妨げる
eblas ankaŭもまた可能だ
per multaj aliaj rimedoj多くの他の手段で,
ekz. たとえば
la kontraŭkoncipa piloloピル、避妊薬
sed la protekto kontraŭ seksmalsanojしかし性病予防は
hodiaŭ いま
ĉefe AIDOSO fariĝis la ĉefa motivo主にエイズが主要な動機になった
　　Acquired Immune Deficiency Syndrome＝AIDS
por uzi kondomojnコンドームを使うための.
今は状況が逆転し、妊娠予防にはピルなど多くの手段があり、コンドームを使う主な動機はもっぱらエイズになりました。

La monda trafiko ja rapide disvastigis tiun mortigan malsanon el Afriko en la tutan mondon kaj nun viroj kiuj ŝatas amuziĝi per sekskontaktoj kun fremdaj virinoj devas protekti sin kaj la koncernajn virinojn kontraŭ infekto.
La monda trafiko世界旅行
ja rapide disvastigis急速に広がった
tiun mortigan malsanonこの致死的な病気を
el Afriko en la tutan mondonアフリカから世界中に
kaj nun viroj そして今、男どもは
kiuj ＝who
ŝatas amuziĝi per sekskontaktoj性的接触によって楽しむことを好む
kun fremdaj virinoj外国の女たちと
devas protekti sin自分を守らねばならない
kaj la koncernajn virinojnそして関わりのある女性たちを
kontraŭ infekto＝against infection.
世界旅行がこの致死的な性病をアフリカから世界中に急速に広げましたので、今では外国の女性とのセックスを楽しみたい男たちは自衛せざるを得ませんし、その女性たちをエイズの感染から守らねばなりません。
12月15日

242 睡眠(2)

242　睡眠(2)

3
Sendormeco estas stato, en kiu oni malfacile povas komenci aŭ daŭrigi dormadon, kaj tio rezultigas lacecon, dum la sekva tago. Ĝi estas ofta plendo de homoj, precipe virinoj kaj maljunuloj. Kompreneble, kaftrinkado kaj fortaj mensaj stimuloj vespere (per televido kaj komputilo, ekzemple), krom streĉaj vivsituacioj kaj mensmalsanoj povas kaŭzi maldormecon. Foje, simplaj vivŝanĝoj solvas la problemon: silentigi kaj mallumigi la dormoĉambron kaj surmeti komfortan piĵamon estas prudente. Ankaŭ regula praktikado de korpekzercoj helpas. Se necese, kuracisto povas recepti pilolojn kaj indiki kondutmodifan terapion.

Sendormeco estas stato, en kiu oni malfacile povas komenci aŭ daŭrigi dormadon, kaj tio rezultigas lacecon, dum la sekva tago.
Sendormeco estas stato不眠は状態である,
en kiu＝in which
oni malfacile povas komenci人が（睡眠を）始めることができにくい、入眠が難しい
aŭ daŭrigi dormadonあるいは睡眠を続ける
kaj tio rezultigas laceconそしてそれは疲労をもたらす
dum la sekva tago翌日に
不眠は入眠困難あるいは睡眠持続が難しい状態で、翌日に疲れをもたらします。

Ĝi estas ofta plendo de homoj, precipe virinoj kaj maljunuloj.
Ĝi estas oftaそれはしばしば～である
plendo de homoj人々の訴え（不平、クレーム）
precipeとくに
virinoj kaj maljunuloj女性と老人
しばしば起こる症状ですが、とくに女性と老人に多くみられます。

Kompreneble, kaftrinkado kaj fortaj mensaj stimuloj vespere (per televido kaj komputilo, ekzemple), krom streĉaj vivsituacioj kaj mensmalsanoj povas kaŭzi maldormecon.
Komprenebleもちろん
kaftrinkadoコーヒーを飲むこと
kaj fortaj mensaj stimulojそして強い精神的な刺激（pl）
vespere夕方に、晩に
per televido kaj komputiloテレビやコンピュータで,
ekzempleたとえば
krom streĉaj vivsituacioj ストレス性の視覚状況のほかに
kaj mensmalsanojそして精神病（pl）
povas kaŭzi maldormecon不眠を起こし得る.
もちろん晩にコーヒを飲んだり、生活面でのストレスや精神病のほかにも、テレビやパソコンで強い精神的な刺激を受けると不眠がおこります。

Foje, simplaj vivŝanĝoj solvas la problemon: silentigi kaj mallumigi la dormoĉambron kaj surmeti komfortan piĵamon estas prudente.
Fojeたびたび,
simplaj vivŝanĝoj単純な生活変化（pl）
solvas la problemonその問題を解決する:
silentigi kaj mallumigi消音し暗くする
la dormoĉambron寝室を
kaj surmeti komfortan piĵamonそして快適なパジャマを着る
estas prudente賢明である
簡単な生活変化でこの問題が解決することがあります：　寝室を静かにし快適なパジャマを着ることは賢明です。

Ankaŭ regula praktikado de korpekzercoj helpas.
Ankaŭ regula praktikado規則的な
de korpekzercoj身体訓練も
helpas助ける
規則的な身体運動も助けになります。

Se necese, kuracisto povas recepti pilolojn kaj indiki kondutmodifan terapion.
Se neceseもし必要なら,
kuracisto povas医者が～できる
recepti pilolojn錠剤を処方し
kaj indiki そして指示する
kondutmodifan terapion行動変容療法を.
もし必要なら医者が薬を処方し、行動変容療法を指示してくれます。



4
Apneo dum dormado estas malsano, kiu kaŭzas oftan interrompon de spirado dum la dormado, kio devigas la suferanton vekiĝi multfoje dum unu nokto, por sukcesi denove spiri. Multaj homoj suferas de tia malsano, kaj eĉ ne konscias pri la problemo. Ĝi estas pli ofta ĉe grasaj viroj kun dika kolo. Maljuniĝo, drinkado, tabakfumado kaj dormigaj drogoj povas aperigi apneon dum dormado. Ĝi povas kaŭzi lacecon, dumtagan dormemon, memorperdon, malĝojon. Por solvi tiun problemon, ekzistas aparatoj (maskoj), kiuj helpas spiradon dum dormado.

Apneo dum dormado estas malsano, kiu kaŭzas oftan interrompon de spirado dum la dormado, kio devigas la suferanton vekiĝi multfoje dum unu nokto, por sukcesi denove spiri.
Apneo dum dormado睡眠（中の）無呼吸
estas malsano病気である,
kiu =which
kaŭzas oftan interrompon de spirado呼吸の頻繁な中絶をひきおこす
dum la dormado睡眠中に
kio=which
devigas la suferanton苦しんでいる人（患者）を強制する
vekiĝi multfoje何度も目覚めさせる
dum unu nokto:　一晩の間に
por sukcesi denove spiriふたたび呼吸することに成功するために.
睡眠無呼吸は眠っている間に頻繁におこる呼吸中絶で、一晩に何度も強制的に目覚めさせます。

Multaj homoj suferas de tia malsano, kaj eĉ ne konscias pri la problemo.
Multaj homoj多くの人
suferas de tia malsanoこの病気で苦しんでいる
kaj eĉ ne konscias そして意識さえしていない
pri la problemoその問題に関して.
多くの人がこれに苦しみながら、その問題を意識さえしていません。

Ĝi estas pli ofta ĉe grasaj viroj kun dika kolo.
Ĝi estas pli ofta それはヨリしばしば
ĉe grasaj viroj脂肪肥りの男性で
kun dika kolo太い首を持った.
脂肪太りで猪首の男性に多く見られます。

Maljuniĝo, drinkado, tabakfumado kaj dormigaj drogoj povas aperigi apneon dum dormado.
Maljuniĝo, drinkado老化、飲酒
tabakfumado kaj dormigaj drogoj喫煙、睡眠薬
povas aperigi apneon 無呼吸を起こし得る
dum dormado. 睡眠中に
高齢、酒、タバコ、眠り薬で睡眠無呼吸をおこすことがあります。

Ĝi povas kaŭzi lacecon, dumtagan dormemon, memorperdon, malĝojon.
Ĝi povas kaŭzi laceconそれは疲労をもたらし得る
dumtagan dormemon昼間の居眠りを
memorperdon記憶喪失を
malĝojon悲しみを
睡眠無呼吸で疲れ、昼間の眠気、物忘れ、悲哀感のおこることがあります。

Por solvi tiun problemon, ekzistas aparatoj (maskoj), kiuj helpas spiradon dum dormado.
Por solvi tiun problemonこの問題を解決するために,
ekzistas aparatoj (maskoj)装置（マスク）がある
kiuj =which
helpas spiradon呼吸を助ける
dum dormado睡眠中の.
この問題を解決するための装置（マスク）があります。
12月14日

241 睡眠(1)

241　睡眠(1)
2012年8月25日にEsperanta Retradioで放送された記事＜Ĉu vi bone dormas＞です。



1
Homoj pasigas unu trionon de sia vivo en dormado. Oni do povas facile kompreni, ke misdormado influas sanstaton. Dum dormado amaso da fenomenoj okazas en nia korpo, kiel produktado de hormonoj, aktiviĝo de la imunsistemo kaj organiziĝo de memorkapablo. Malbona dormado kaŭzas senton de laceco, perdon de memoro, mishumoron, depresion. Esploroj montris, ke dormado de malpli ol ses horoj en ĉiu nokto povas kaŭzi altiĝon de sangpremo kaj diabeton.

Homoj pasigas unu trionon de sia vivo en dormado.
Homoj pasigas人々は過ごす
unu trionon:　３分の1を
de sia vivo自分の一生の
en dormado眠りの中で.
睡眠は人生の3分の１を占めています。

Oni do povas facile kompreni, ke misdormado influas sanstaton.
Oni do人はだから
povas facile kompreni, ke ～を容易に理解できる
misdormado influas sanstaton睡眠障害が健康状態に影響する.
睡眠の乱れが健康に影響することは容易に理解できます。

Dum dormado amaso da fenomenoj okazas en nia korpo, kiel produktado de hormonoj, aktiviĝo de la imunsistemo kaj organiziĝo de memorkapablo.
Dum dormado睡眠中に
amaso da fenomenoj 多くの現象が
okazas en nia korpo我々の身体におこる,
kiel ～のように
produktado de hormonojホルモン(pl)の生産
aktiviĝo de la imunsistemo免疫系の賦活
kaj organiziĝo de memorkapabloそして記憶能力の組織化.
睡眠中にはホルモンの生産、免疫系の賦活、記憶力の組織化など多くの現象が私たちの身体におこります。

Malbona dormado kaŭzas senton de laceco, perdon de memoro, mishumoron, depresion.
Malbona dormado悪い睡眠は
kaŭzas senton de laceco疲労感を惹き起す
perdon de memoro記憶野喪失を,
mishumoron不機嫌を
depresion鬱を
睡眠の不具合は疲労感、記憶喪失、不機嫌、鬱の原因になります。

Esploroj montris, ke dormado de malpli ol ses horoj en ĉiu nokto povas kaŭzi altiĝon de sangpremo kaj diabeton.
Esploroj montris, ke研究（pl）は～を示した
dormado de malpli ol ses horoj　６時間より少ない睡眠は
en ĉiu nokto 毎晩
povas kaŭzi惹き起し得る
altiĝon de sangpremo血圧の上昇を
kaj diabetonそして糖尿病を
多くの研究から、毎晩6時間未満の睡眠は血圧の上昇、糖尿病をひきおこし得ることがわかっています。



2
Meze, plenaĝulo devas dormi 7 ĝis 8 horojn ĉiutage. Kelkaj homoj bone fartas se ili dormas 6 horojn tage; aliaj bezonas 10 horojn. Krom la kvanto da horoj, oni devas konsideri la kvaliton de dormado.

Meze, plenaĝulo devas dormi 7 ĝis 8 horojn ĉiutage.
Meze平均して
plenaĝulo devas dormi成人は眠らねばならない
7 ĝis 8 horojn ĉiutage毎日7-8時間
平均的に、成人は毎晩7-8時間眠らねばなりません。

Kelkaj homoj bone fartas se ili dormas 6 horojn tage; aliaj bezonas 10 horojn.
Kelkaj homoj ある人々は
bone fartas元気である
seもし
ili dormas 6 horojn tage　彼らが１日に6時間眠る
aliaj bezonas 10 horojn他の人々は10時間を必要とする
6時間睡眠で元気な人もいるし、10時間眠る人もいます。

Krom la kvanto da horoj, oni devas konsideri la kvaliton de dormado.
Krom la kvanto da horoj時間の量の他に,
oni devas konsideri人は考えなければならない
la kvaliton de dormado睡眠の質を.
睡眠時間だけでなく、その質も考えるべきです。
12月13日

240 長生き(3)

240　長生き(3)



3
Dum oni estas profesie okupita ofte estas tre malfacile atingi sian internan ekvilibron ĉar estas multe da ekstera premo, ne eblas koncentriĝi je si mem. Tio ŝanĝiĝas kiam oni atingas la pensian aĝon kaj ĉesas labori profesie. La homoj konsciiĝas ke necesas atingi la pensian aĝon en bona sanstato, do ne ruinigi sian korpon antaŭe. La konsekvenco estas laŭeble redukti sian profesian engaĝiĝon, plivastigi sian privatumadon kaj alstrebi laŭeble fruan forlason de la profesia okupiĝo. Ĉiu deziras laŭeble frue pensiiĝi por havi ŝancon vivi pli bone kaj pli longe. Oni povas diri ke la novaj pensiuloj fariĝas ĉiam pli junaj, ne nepre laŭ la aĝo de vivojaroj, sed laŭ la juneco kiun ili povas konservi ĝis ili atingas la pension. Hodiaŭ pli kaj pli da homoj sukcesas eniri tiun novan vivofazon en bonega sanstato kaj kun plena optimismo. Nun ili havas tempon kaj ofte ankaŭ sufiĉe da mono por aranĝi sian vivon laŭ la propraj bezonoj kaj - tion ni ne forgesu - por esti ankaŭ utilaj por la socio, ĉu kiel geavoj, ĉu kiel aktivuloj en asocioj.

Dum oni estas profesie okupita ofte estas tre malfacile atingi sian internan ekvilibron ĉar estas multe da ekstera premo, ne eblas koncentriĝi je si mem.
Dum＝While
oni estas profesie okupita人が職業的に多忙である
ofte estas tre malfacileしばしば非常に困難である
atingi sian internan ekvilibron自分の内部的な平衡（ホメオスターシス）に達すること
ĉar なぜなれば
estas multe da ekstera premo外からの多くの圧力が在る
ne eblas できない
koncentriĝi je si mem自分自身に集中する
職についている間は忙しくて、自分の内部的なバランスに達することはしばしば非常に困難です、なぜかといえば外部からの多くの圧力があり、自分自身に集中することができないからです。

Tio ŝanĝiĝas kiam oni atingas la pensian aĝon kaj ĉesas labori profesie.
Tio ŝanĝiĝas それが変化する
kiam ＝when
oni atingas la pensian aĝon人が年金の年令に達する
kaj ĉesas labori profesieそして職業的に働くことをやめる.
年金をうけとる年齢になり職から離れると、それが変化します。

La homoj konsciiĝas ke necesas atingi la pensian aĝon en bona sanstato, do ne ruinigi sian korpon antaŭe.
La homoj konsciiĝas ke人々は~を意識する
necesas atingi la pensian aĝon年金の年令に達することが必要である
en bona sanstato良い健康状態で
do だから、そこで
ne ruinigi sian korpon自分の身体を破滅させないこと
antaŭe前に.
健康で年金年齢を迎えること、それ以前に身体をそこなわないことが必要だと人々は意識します。

La konsekvenco estas laŭeble redukti sian profesian engaĝiĝon, plivastigi sian privatumadon kaj alstrebi laŭeble fruan forlason de la profesia okupiĝo.
La konsekvenco estasその当然の帰結は～である
laŭebleできるだけ
redukti sian profesian engaĝiĝon自分の職業的な関与を減らすこと
plivastigi sian privatumadon自分の「個人的なコト」を広げること
　-um関係、-ad継続、
kaj alstrebi laŭebleそしてできるだけ全力を尽くすこと
fruan forlason早くに見捨てる（別れる）ことを
de la profesia okupiĝoその職業的な仕事（従事）から
つまり、できるだけ職業的なかかわりを減らし、個人的（私的）な関心事を増やすこと、そして
職業から早く離れることです。

Ĉiu deziras laŭeble frue pensiiĝi por havi ŝancon vivi pli bone kaj pli longe.
Ĉiu deziras各自は願望する
laŭeble frue pensiiĝi できるだけ早く年金受給者になること
por havi ŝancon vivi生きるチャンスを持つために
pli bone kaj pli longeより良く、より長く
より良くより長く生きるチャンスをつかむために、できるだけ早く年金受給者になることを、どの人も願っています。

Oni povas diri ke la novaj pensiuloj fariĝas ĉiam pli junaj, ne nepre laŭ la aĝo de vivojaroj, sed laŭ la juneco kiun ili povas konservi ĝis ili atingas la pension.
Oni povas diri ke人は～ということができる
la novaj pensiuloj 新しい年金生活者たちは
fariĝas ĉiam pli junaj常により若くなる
ne nepre必ず（どうしても）でなく、
laŭ la aĝo de vivojaroj暦年齢にしたがって,
sed laŭ la juneco若々しさによって
kiun＝which
ili povas konservi彼らが保持できる
ĝis ili atingas la pension彼らが年金に達するまで.
新しい年金生活者たちは常にヨリ若くなっていると言えます。暦年齢が若くなるというのではなくて、彼らが年金年齢に達するまで維持できている若々しさによって、です。

Hodiaŭ pli kaj pli da homoj sukcesas eniri tiun novan vivofazon en bonega sanstato kaj kun plena optimismo.
Hodiaŭ今日
pli kaj pli da homojますます多くの人が
sukcesas eniri tiun novan vivofazon その新しい生活相には居ることに成功する
en bonega sanstato素晴らしい健康状態で
kaj kun plena optimismoそして楽天主義に満ちて
今日、ますます多くの人が素晴らしい健康状態とプラス志向で、新しい生活相に参入しています。

Nun ili havas tempon kaj ofte ankaŭ sufiĉe da mono por aranĝi sian vivon laŭ la propraj bezonoj kaj - tion ni ne forgesu - por esti ankaŭ utilaj por la socio, ĉu kiel geavoj, ĉu kiel aktivuloj en asocioj.
Nun ili havas temponいま彼らは時を持つ
kaj ofteそしてしばしば
ankaŭ sufiĉe da mono十分な金銭も
por aranĝi sian vivon自分の生活を整備するために
laŭ la propraj bezonoj 自分自身の必要に応じて
kaj – tion ni ne forgesu – そして、これを忘れるな、
por esti ankaŭ utilaj por la socio社会の為にも有用であるために,
ĉu…ĉu …＝or…or…
kiel geavoj祖父母として
kiel aktivuloj活動家たちとして、
en asocioj団体（会、結社）などのなかで.
いま彼らは自分の必要に応じて生活を整えるための時間と、しばしば十分な財政を持っています。そして、忘れてはいけないことですが、彼らは祖父母としてか活動家としてか、集団の中で社会のためにも有用な人々です。
12月12日



3
Dum oni estas profesie okupita ofte estas tre malfacile atingi sian internan ekvilibron ĉar estas multe da ekstera premo, ne eblas koncentriĝi je si mem. Tio ŝanĝiĝas kiam oni atingas la pensian aĝon kaj ĉesas labori profesie. La homoj konsciiĝas ke necesas atingi la pensian aĝon en bona sanstato, do ne ruinigi sian korpon antaŭe. La konsekvenco estas laŭeble redukti sian profesian engaĝiĝon, plivastigi sian privatumadon kaj alstrebi laŭeble fruan forlason de la profesia okupiĝo. Ĉiu deziras laŭeble frue pensiiĝi por havi ŝancon vivi pli bone kaj pli longe. Oni povas diri ke la novaj pensiuloj fariĝas ĉiam pli junaj, ne nepre laŭ la aĝo de vivojaroj, sed laŭ la juneco kiun ili povas konservi ĝis ili atingas la pension. Hodiaŭ pli kaj pli da homoj sukcesas eniri tiun novan vivofazon en bonega sanstato kaj kun plena optimismo. Nun ili havas tempon kaj ofte ankaŭ sufiĉe da mono por aranĝi sian vivon laŭ la propraj bezonoj kaj - tion ni ne forgesu - por esti ankaŭ utilaj por la socio, ĉu kiel geavoj, ĉu kiel aktivuloj en asocioj.

Dum oni estas profesie okupita ofte estas tre malfacile atingi sian internan ekvilibron ĉar estas multe da ekstera premo, ne eblas koncentriĝi je si mem.
Dum＝While
oni estas profesie okupita人が職業的に多忙である
ofte estas tre malfacileしばしば非常に困難である
atingi sian internan ekvilibron自分の内部的な平衡（ホメオスターシス）に達すること
ĉar なぜなれば
estas multe da ekstera premo外からの多くの圧力が在る
ne eblas できない
koncentriĝi je si mem自分自身に集中する
職についている間は忙しくて、自分の内部的なバランスに達することはしばしば非常に困難です、なぜかといえば外部からの多くの圧力があり、自分自身に集中することができないからです。

Tio ŝanĝiĝas kiam oni atingas la pensian aĝon kaj ĉesas labori profesie.
Tio ŝanĝiĝas それが変化する
kiam ＝when
oni atingas la pensian aĝon人が年金の年令に達する
kaj ĉesas labori profesieそして職業的に働くことをやめる.
年金をうけとる年齢になり職から離れると、それが変化します。

La homoj konsciiĝas ke necesas atingi la pensian aĝon en bona sanstato, do ne ruinigi sian korpon antaŭe.
La homoj konsciiĝas ke人々は~を意識する
necesas atingi la pensian aĝon年金の年令に達することが必要である
en bona sanstato良い健康状態で
do だから、そこで
ne ruinigi sian korpon自分の身体を破滅させないこと
antaŭe前に.
健康で年金年齢を迎えること、それ以前に身体をそこなわないことが必要だと人々は意識します。

La konsekvenco estas laŭeble redukti sian profesian engaĝiĝon, plivastigi sian privatumadon kaj alstrebi laŭeble fruan forlason de la profesia okupiĝo.
La konsekvenco estasその当然の帰結は～である
laŭebleできるだけ
redukti sian profesian engaĝiĝon自分の職業的な関与を減らすこと
plivastigi sian privatumadon自分の「個人的なコト」を広げること
　-um関係、-ad継続、
kaj alstrebi laŭebleそしてできるだけ全力を尽くすこと
fruan forlason早くに見捨てる（別れる）ことを
de la profesia okupiĝoその職業的な仕事（従事）から
つまり、できるだけ職業的なかかわりを減らし、個人的（私的）な関心事を増やすこと、そして
職業から早く離れることです。

Ĉiu deziras laŭeble frue pensiiĝi por havi ŝancon vivi pli bone kaj pli longe.
Ĉiu deziras各自は願望する
laŭeble frue pensiiĝi できるだけ早く年金受給者になること
por havi ŝancon vivi生きるチャンスを持つために
pli bone kaj pli longeより良く、より長く
より良くより長く生きるチャンスをつかむために、できるだけ早く年金受給者になることを、どの人も願っています。

Oni povas diri ke la novaj pensiuloj fariĝas ĉiam pli junaj, ne nepre laŭ la aĝo de vivojaroj, sed laŭ la juneco kiun ili povas konservi ĝis ili atingas la pension.
Oni povas diri ke人は～ということができる
la novaj pensiuloj 新しい年金生活者たちは
fariĝas ĉiam pli junaj常により若くなる
ne nepre必ず（どうしても）でなく、
laŭ la aĝo de vivojaroj暦年齢にしたがって,
sed laŭ la juneco若々しさによって
kiun＝which
ili povas konservi彼らが保持できる
ĝis ili atingas la pension彼らが年金に達するまで.
新しい年金生活者たちは常にヨリ若くなっていると言えます。暦年齢が若くなるというのではなくて、彼らが年金年齢に達するまで維持できている若々しさによって、です。

Hodiaŭ pli kaj pli da homoj sukcesas eniri tiun novan vivofazon en bonega sanstato kaj kun plena optimismo.
Hodiaŭ今日
pli kaj pli da homojますます多くの人が
sukcesas eniri tiun novan vivofazon その新しい生活相には居ることに成功する
en bonega sanstato素晴らしい健康状態で
kaj kun plena optimismoそして楽天主義に満ちて
今日、ますます多くの人が素晴らしい健康状態とプラス志向で、新しい生活相に参入しています。

Nun ili havas tempon kaj ofte ankaŭ sufiĉe da mono por aranĝi sian vivon laŭ la propraj bezonoj kaj - tion ni ne forgesu - por esti ankaŭ utilaj por la socio, ĉu kiel geavoj, ĉu kiel aktivuloj en asocioj.
Nun ili havas temponいま彼らは時を持つ
kaj ofteそしてしばしば
ankaŭ sufiĉe da mono十分な金銭も
por aranĝi sian vivon自分の生活を整備するために
laŭ la propraj bezonoj 自分自身の必要に応じて
kaj – tion ni ne forgesu – そして、これを忘れるな、
por esti ankaŭ utilaj por la socio社会の為にも有用であるために,
ĉu…ĉu …＝or…or…
kiel geavoj祖父母として
kiel aktivuloj活動家たちとして、
en asocioj団体（会、結社）などのなかで.
いま彼らは自分の必要に応じて生活を整えるための時間と、しばしば十分な財政を持っています。そして、忘れてはいけないことですが、彼らは集団の中で祖父母としてか活動家としてか、社会のためにも有用な人々です。
12月12日

239 長生き(2)

239　長生き(2)



2
Oni konas la faktorojn kiuj damaĝas la sanon: fumado, alkoholo, tro da graso, tro da salo, manko de korpa moviĝo. Por teni sian sanon do unuavice necesas atenti kiel oni mem kondutas kaj eviti la riskofaktorojn. do ne fumi (ankaŭ ne pasive), konsumi alkoholon je modestaj kvantoj, eviti saturitajn grasacidojn, eviti preparitajn industriajn manĝaĵojn kiuj enhavas tro da salo aŭ tro da sukero kaj - moviĝi. La plej grava faktoro kiu plilongigas la vivon laŭ mi estas la vivoĝojo. Krom la korpa aktiveco la mensa kaj anima aktiveco estas ege grava por teni sin sana.

Oni konas la faktorojn kiuj damaĝas la sanon: fumado, alkoholo, tro da graso, tro da salo, manko de korpa moviĝo.
Oni konas la faktorojn人はその諸因子を知っている
kiuj=which (pl)
damaĝas la sanon健康を損なう
fumado, alkoholo喫煙,　飲酒
tro da graso, tro da salo脂肪のとり過ぎ、塩のとり過ぎ,
manko de korpa moviĝo身体運動の不足.
人々は健康を損なう因子を知っています：タバコ、酒、脂肪と塩のとりすぎ、運動不足です。

Por teni sian sanon do unuavice necesas atenti kiel oni mem kondutas kaj eviti la riskofaktorojn.
Por teni sian sanon自分の健康を保持するために
do だから、そこで
unuavice第1の順番で
necesas atenti注意するとが必要である
kiel 如何に、どのように
oni mem kondutas人自身が行動する、振る舞う
kaj eviti la riskofaktorojnそして危険因子を避けること.
だからまずどのように行動するか、危険因子を避けるかに注意することが必要です。

do ne fumi (ankaŭ ne pasive), konsumi alkoholon je modestaj kvantoj, eviti saturitajn grasacidojn, eviti preparitajn industriajn manĝaĵojn kiuj enhavas tro da salo aŭ tro da sukero kaj - moviĝi.
do だから
ne fumiタバコを吸わない
ankaŭ ne passive受動喫煙（他の人のタバコの煙を吸う）も
konsumi alkoholonアルコール（酒）を飲むこと
je modestaj kvantoj控えめの量で
eviti saturitajn grasacidojn飽和脂肪酸を避けること
eviti preparitajn industriajn manĝaĵojn工場で作られた食品を避けること
kiuj ＝which
enhavas tro da salo多すぎる塩分を含む
aŭ tro da sukeroあるいは糖分を
kaj - moviĝi. そして、動くこと
タバコを吸わない（受動喫煙も避ける）、酒は控えめにのむ、飽和脂肪酸をさける、工場で作られた食品をさける（塩分あるいは糖分が多すぎるのです)、そして運動することです。

La plej grava faktoro kiu plilongigas la vivon laŭ mi estas la vivoĝojo.
La plej grava faktoroいちばん大切な因子は
kiu =which
plilongigas la vivon生命を伸ばす
laŭ mi 私見では
estas la vivoĝojo.生活の喜びである
長寿の最大の秘訣は生活の喜びだ、というのが私の考えです。

Krom la korpa aktiveco la mensa kaj anima aktiveco estas ege grava por teni sin sana.
Krom la korpa aktiveco身体的な活動の他に
la mensa kaj anima aktiveco精神的な活動
estas ege grava極めて重要である
por teni sin sana.自らの健康を保つために
健康には心身の活動がとても大切です。
12月10日

238 長生き(1)

238　長生き(1)
2011年3月20日にEsperanta Retradioで放送された記事＜Vivi pli longe＞です。



1
Estas konata fakto ke hodiaŭ homoj havas pli grandan ŝancon vivi pli longe ol homoj de antaŭaj generacioj. Multaj faktoroj kontribuas al tio: estas pli bona nutrado, la progreso de la medicino, la higieno kaj la konduto de la homoj. Ĝuste tiu lasta faktoro fariĝas pli kaj pli decida por atingi pli longan vivon. Necesas ja teni sin sana kaj pri tio respondecas ĉiu homo por si mem. Kaj tiu konscio pri la sano konstante kreskas.

Estas konata fakto ke hodiaŭ homoj havas pli grandan ŝancon vivi pli longe ol homoj de antaŭaj generacioj.
Estas konata fakto ke～という事実は知られている
Hodiaŭ今日
homoj havas pli grandan ŝancon人々はヨリ大きいチャンスを持っている
vivi pli longe ol homoj人々より長く生きる
de antaŭaj generacioj前の世代(pl)の
現代の人々が前の世代の人たちより長生きするチャンスに恵まれていることは、よく知られています。

Multaj faktoroj kontribuas al tio: estas pli bona nutrado, la progreso de la medicino, la higieno kaj la konduto de la homoj.
Multaj faktoroj多くの因子が
kontribuas al tioそれに貢献している
estas pli bona nutradoヨリよい食品がある
la progreso de la medicino医学の発達
la higieno衛生
kaj la konduto de la homojそして人々の行動
それには多くの因子が貢献しています:　改善された食品、医学や衛生の進歩、人々の行動の変容などです。

Ĝuste tiu lasta faktoro fariĝas pli kaj pli decida por atingi pli longan vivon.
Ĝuste tiu lasta faktoroまさしくこの最後の因子
fariĝas pli kaj pli decidaますます決定的になる
por atingi到達するために
pli longan vivonより長い生命を
まさしくこの最後の因子が、長寿にとってますます決定的になっています。

Necesas ja teni sin sana kaj pri tio respondecas ĉiu homo por si mem.
Necesas jaまさに必要である
teni sin sana自分を健康に保つこと
kaj pri tioそしてそのために
respondecas ĉiu homo各人が責任を持つ
por si mem自分自身のために、～に対して.
自分を健康に保つこと、そのために各自が責任を持つことが必要です。

Kaj tiu konscio pri la sano konstante kreskas.
Kaj tiu konscioそしてこの意識が
pri la sano 健康に関する
konstante kreskas絶えず成長する.
そしてこの健康に関する意識はたえず前進しています。
12月9日

237 睡眠不足と過食(4)

237　睡眠不足と過食(4)




7
Rilate al la nivelo de insulino kaj glukozo la esploristoj ne povis trovi diferencojn pro la dormomanko. Anstataŭ tio ili ektrovis aliajn hormonojn kiuj kaŝiĝas malantaŭ la manĝemo pro dormomanko. Viroj kiuj nur mallonge dormis la matenon poste havis pli altan nivelon de la apetitveka hormono grelino kaj tial havis pli fortan malsatosenton.

Rilate al la nivelo de insulino kaj glukozo la esploristoj ne povis trovi diferencojn pro la dormomanko.
Rilate al la nivelo de insulino kaj glukozoインスリンとブドウ糖のレベルに関して
la esploristoj ne povis trovi研究者らは見つけられなかった
diferencojn pro la dormomanko睡眠不足による差異を.
血中のインスリンとブドウ糖値に、睡眠不足による変化は見つかりませんでした。

Anstataŭ tio ili ektrovis aliajn hormonojn kiuj kaŝiĝas malantaŭ la manĝemo pro dormomanko.
Anstataŭ tio そのかわりに
ili ektrovis aliajn hormonojn彼らは他のホルモンを見つけ始めた
kiuj=which (pl)
kaŝiĝas malantaŭ la manĝemo 食事のあとに隠れている
pro dormomanko睡眠不足のために.
その代わりに、睡眠不足のために食事の後で出現するホルモンが見つかりました。

Viroj kiuj nur mallonge dormis la matenon poste havis pli altan nivelon de la apetitveka hormono grelino kaj tial havis pli fortan malsatosenton.
Viroj 男たち
kiuj ＝who(pl)
nur mallonge dormis la matenonその朝に短くしか眠らなかった
poste havis 後で持った
pli altan nivelon ヨリ高いレベルを
de la apetitveka hormono grelino食欲増進ホルモン・グレリンの
kaj tialそしてそのときに
havis pli fortan malsatosentonヨリ強い空腹感を持った.
短時間しか眠らなかった男性に食欲を亢進させるホルモン・グレリンが増えており、彼らはより強い空腹感を訴えました。



8
Aliflanke ĉe virinoj la nivelo de la hormono grelino ne ŝanĝiĝis pro la mallonga dormo. Anstataŭ tio la testantinoj havis post mallongaj noktoj posttagmeze en la sango malpli grandajn kvantojn de la hormono GLO-1 kiu stimulas la satosenton - kaj kiu origine protektas la korpon antaŭ senlimaj manĝoj. Tion la esploristoj ĉe viroj ne povis observi.

Aliflanke ĉe virinoj la nivelo de la hormono grelino ne ŝanĝiĝis pro la mallonga dormo.
Aliflanke 他方、
ĉe virinoj 女性では
la nivelo de la hormono grelinoホルモン・グレリンのレベルは
ne ŝanĝiĝis 変わらなかった
pro la mallonga dormo短い睡眠のために.
他方女性では、睡眠不足でもグレリン濃度は変わりませんでした。

Anstataŭ tio la testantinoj havis post mallongaj noktoj posttagmeze en la sango malpli grandajn kvantojn de la hormono GLO-1 kiu stimulas la satosenton –
Anstataŭ tioそのかわりに
la testantinoj havis女性被験者らは
post mallongaj noktoj短い夜のあと
posttagmeze午後に
en la sango 血液の中に
malpli grandajn kvantojnヨリ少ない量を
de la hormono GLO-1：ホルモン・GLO-1の
kiu=which
stimulas la satosenton –満腹感を刺激する
その代わりに女性では、夜間睡眠不足のあとの午後に、満腹感を生じさせるホルモン・GLO-1の血中濃度が低下していました。

kaj kiu origine protektas la korpon antaŭ senlimaj manĝoj.
kaj kiu origine protektasそれは本来、~を保護する
la korpon 身体を
antaŭ senlimaj manĝoj無限の食事の前に.
これは本来、無限に食べることから身体をまもる働きをしているホルモンです。

Tion la esploristoj ĉe viroj ne povis observi.
Tion それを
la esploristoj研究者らは
ĉe viroj 男たちで
ne povis observi見られなかった.
それが男性では見られませんでした。



9　Kvankam la rezultoj bezonos konfirmon ankoraŭ en pli grandaj studoj, la esploristoj malrekte povis kontroli ilin jam nun. Post la mallongaj noktoj la partoprenantoj de la studo fakte manĝis pli ol dum tagoj post plendorma nokto. Averaĝe ili konsumis 300 kromajn kilokaloriojn. Laŭ tio la dormo povas ludi apud la ĝusta nutriĝo kaj moviĝo gravan rolon por teni sveltan figuron.

Kvankam la rezultoj bezonos konfirmon ankoraŭ en pli grandaj studoj, la esploristoj malrekte povis kontroli ilin jam nun.
Kvankam＝although
la rezultojその結果
bezonos konfirmon確認を必要とする
ankoraŭ en pli grandaj studojまだもっと大きい研究のなかで
la esploristoj研究者ら
malrekte povis kontroli間接的に制御できた
ilin jam nun彼らを現在すでに.
今後さらに多くの研究が必要ですが、この結果からすでに過食の間接的な制御が可能になりました。

Post la mallongaj noktoj la partoprenantoj de la studo fakte manĝis pli ol dum tagoj post plendorma nokto.
Post la mallongaj noktoj 短い夜のあと
la partoprenantoj de la studoその研究の参加者たち
fakte 事実、実際に
manĝis pli より多く食べた
ol dum tagoj 昼間よりも
post plendorma nokto　いっぱい眠った夜の後.
彼らは夜間睡眠不足の翌日には、たっぷり眠った夜の翌日よりもたくさん食べました。

Averaĝe ili konsumis 300 kromajn kilokaloriojn.
Averaĝe 平均して
ili konsumis 彼らは消費した
300 kromajn kilokaloriojn:　300 kcal余計に 　
平均300 kcal余計に食べていました。

Laŭ tio la dormo povas ludi apud la ĝusta nutriĝo kaj moviĝo gravan rolon por teni sveltan figuron.
Laŭ tio これによれば
la dormo povas ludi眠りは演じ得る
apud la ĝusta nutriĝo妥当な食物の近くに
kaj moviĝo そして移動
gravan rolon 重要な役割を
por teni sveltan figuron細身を保つため.
スリムな体型を維持するには、睡眠が重要な役割を果たしているようです。
12月7日

236 睡眠不足と過食(3)

236　睡眠不足と過食(3)




5
La unua vizito en la laboratorio finiĝis por la volontuloj neagrabla. Dum tri sinsekvaj noktoj la esploristoj forpelis la dormantojn post nur kvar horoj da dormo el la lito. Dua testofazo aliflanke kiu okazis post tri semajnoj estis pli agrabla por la testantoj. Tiufoje ili rajtis dormi dum tri sinsekvaj noktoj dum 9 horoj.

La unua vizito en la laboratorio finiĝis por la volontuloj neagrabla.
La unua vizito最初の訪問
en la laboratorio研究室のなかへ
finiĝis終わった
por la volontulojボランティアらにとって
neagrabla快適でない
研究室での第1夜は快適でありませんでした。
▲初めての環境でよく眠られず、the first night effect「初夜効果」と呼ばれています。

Dum tri sinsekvaj noktoj la esploristoj forpelis la dormantojn post nur kvar horoj da dormo el la lito.
Dum tri sinsekvaj noktoj　３連続夜の間
la esploristoj forpelis la dormantojn 研究者らは眠っている人々を追い出した
post nur kvar horoj da dormo睡眠の4時間だけのあとに
el la litoベッドから.
それに続く3連夜に、被験者は4時間眠っただけで起こされました。

Dua testofazo aliflanke kiu okazis post tri semajnoj estis pli agrabla por la testantoj.
Dua testofazo　２テスト相
aliflanke 他方で
kiu=which
okazis post tri semajnoj 3週後におこった
estis pli agrablaヨリ快適だった
por la testantoj被験者にとって
3週後に、2日間の睡眠が観察されました。

Tiufoje ili rajtis dormi dum tri sinsekvaj noktoj dum 9 horoj.
Tiufoje　今回は
ili rajtis dormi 彼らは眠る権利を持った
dum tri sinsekvaj noktoj ３連続夜
dum 9 horoj　９時間
今回は、３日連続して9時間の睡眠が許されました。



6
Por konstati kiel la malpli longa dormado efikis en la korpo la esploristoj regule elprenis sangon el la testantoj kaj analizis la sangon je la kvanto da glukozo, insulino kaj diversaj aliaj hormonoj kiuj reguligas la malsatosenton. Krome ili dokumentis la manĝokonduton de la partoprenantoj.

Por konstati kiel la malpli longa dormado efikis en la korpo la esploristoj regule elprenis sangon el la testantoj kaj analizis la sangon je la kvanto da glukozo, insulino kaj diversaj aliaj hormonoj kiuj reguligas la malsatosenton.
Por konstati 確かめるために
kiel いかに
la malpli longa dormadoヨリ短い眠りが
efikis en la korpo 身体に影響した
la esploristoj regule elprenis sangon研究者らは規則的に血液をとった
el la testantoj 被験者から
kaj analizis la sangonそして血液を分析した
je la kvanto da glukozo, insulino ブドウ糖、インシュリンの量について
kaj diversaj aliaj hormonoj そしてさまざまな他のホルモン
kiuj ＝which
reguligas la malsatosenton空腹感を制御している
短時間睡眠の影響をしらべるために被験者から定期的に採血され、ブドウ糖やインシュリンその他の空腹感を制御しているホルモンが測定されました。

Krome ili dokumentis la manĝokonduton de la partoprenantoj.
Krome その他に
ili dokumentis 彼らは証拠を集めた
la manĝokonduton de la partoprenantoj参加者らの食べる行動を.
その他に被験者らの食事行動も観察されました。
12月6日

235 睡眠不足と過食(2)

235　睡眠不足と過食(2)




3
Jam ĉe pluraj esploroj la sciencistoj estis observintaj ke homoj kiuj nur malmulte dormas havas tendencon dikiĝi. Ĝis nun tamen estis plejparte malklare kio precize kaŝiĝas sub tiu efiko. Kiuj procezoj estas funkciigataj pro la dormomanko tiel ke kreskos la lardo ĉirkaŭ la koksoj?

Jam ĉe pluraj esploroj la sciencistoj estis observintaj ke homoj kiuj nur malmulte dormas havas tendencon dikiĝi.
Jamすでに
ĉe pluraj esploroj多くの研究で
la sciencistoj estis observintaj ke 科学者らは～を観察していた
homoj kiuj～ところの人々は
nur malmulte dormas少しだけ眠る、少ししか眠らない
havas tendencon dikiĝi肥る傾向を持つ
すでに多くの研究から、少ししか眠らない人々の肥満傾向が観察されていました。

Ĝis nun tamen estis plejparte malklare kio precize kaŝiĝas sub tiu efiko.
Ĝis nun tamenしかし今まで
estis plejparte malklareほとんど不明だった
kio precize kaŝiĝas何が正確には隠れているか
sub tiu efikoこの効果の下に.
しかしこれまで、その裏に何が隠れているのかは不明でした。

Kiuj procezoj estas funkciigataj pro la dormomanko tiel ke kreskos la lardo ĉirkaŭ la koksoj?
Kiuj procezojどの諸過程が
estas funkciigataj動かされているのか
　　-atされている
pro la dormomanko睡眠不足のために
tiel keその結果、そのために
kreskos la lardo脂身が発達するだろう
ĉirkaŭ la koksoj腰のまわりに
睡眠不足のために何が動いて、腰まわりに脂肪がつくのでしょうか。



4
Por pli profunde eltrovi la kaŭzojn, la usonaj esploristoj de la Kolumbia Universitato invitis 27 sanajn normalpezajn virojn kaj virinojn al la dormolaboratorio.

Por pli profunde eltrovi la kaŭzojn, la usonaj esploristoj de la Kolumbia Universitato invitis 27 sanajn normalpezajn virojn kaj virinojn al la dormolaboratorio.
Por pli profunde eltrovi la kaŭzojnより深く原因を見つけるために
la usonaj esploristoj de la Kolumbia Universitato米国コロンビア大学の研究者たちは
invitis 27 sanajn normalpezajn virojn kaj virinojn 　健康な正常体重の男女27人を招いた
al la dormolaboratorio睡眠研究室へ
コロンビア大学の研究者が、健康な正常体重の男女27人を睡眠研究室でしらべました。

Ĉiuj partoprenantoj aĝis inter 30 kaj 45 jaroj kaj ilia dormo normale daŭris inter 7 kaj 9 horoj dum la nokto.
Ĉiuj partoprenantojすべての参加者は
aĝis inter 30 kaj 45 jaroj　30歳と45歳の間だった
kaj ilia dormo そして彼らの眠りは
normale daŭris inter 7 kaj 9 horoj正常には7時間と９時間の間だった
dum la nokto夜間に.
被験者は30-45歳、彼らの睡眠時間は7-9時間でした。
12月4日

234 睡眠不足と過食(1)

234　睡眠不足と過食(1)
2012年11月25日にEsperanta Retradioで放送された記事＜Mankanta dormo vekas manĝemon＞です。




1
Kiu nesufiĉe dormas, tiu emas havi pli grandan apetiton kaj verŝajne dikiĝos. Aktuala studaĵo nun montras kio kaŝiĝas sub tiu efiko. Kulpas laŭ tio la hormonoj - tamen ĉe viroj kaj virinoj laŭ tute malsamaj manieroj.

Kiu nesufiĉe dormas, tiu emas havi pli grandan apetiton kaj verŝajne dikiĝos.
Kiu…, tiu…～する人は～だ
nesufiĉe dormas不十分に眠る
emas havi持つ傾向がある、持ちたがる
pli grandan apetiton ヨリ大きい食欲を
kaj verŝajne dikiĝosそしてたぶん太るだろう.
睡眠不足の人は食欲旺盛な傾向があります。そしてたぶん肥満体でしょう。

Aktuala studaĵo nun montras kio kaŝiĝas sub tiu efiko.
Aktuala studaĵo実際の研究が
nun montrasいま示す
kio kaŝiĝas何が隠れているか
sub tiu efikoこの効果の下に.
それをしらべた研究があります。

Kulpas laŭ tio la hormonoj –
Kulpas盗む
laŭ tioそれによれば
la hormonoj –ホルモン(pl)
ホルモンが犯人でした。

tamen ĉe viroj kaj virinoj laŭ tute malsamaj manieroj.
tamen しかし
ĉe viroj kaj virinoj男と女で
laŭ tute malsamaj manieroj全く異なる様式で.
しかし男女でまったく様相が違っていました。



2
Dum kelkaj tagoj tutsimple ne eblas satmanĝi. Malgraŭ la granda porcio da spagetoj kun saŭco ankaŭ taseto kun ĉokoladkrema deserto estas aldonenda, kaj ankaŭ post du bulkoj por la matenmanĝo la satiĝo ŝajnas esti tute neatingebla. La startilo por la granda apetito verŝajne troviĝas dum la nokto. Tion montris nun esploristoj. Laŭ tio hormonoj kaŭzas ke dormomanko kondukas al manĝemo.

Dum kelkaj tagoj tutsimple ne eblas satmanĝi.
Dum kelkaj tagoj 数日間
tutsimple全く単純に
ne eblas できない
satmanĝi飽食する、食べ飽きるほどたべる.
数日間いくら食べても、満腹感がないのです。

Malgraŭ la granda porcio da spagetoj kun saŭco ankaŭ taseto kun ĉokoladkrema deserto estas aldonenda, kaj ankaŭ post du bulkoj por la matenmanĝo la satiĝo ŝajnas esti tute neatingebla.
Malgraŭ＝In spite of
la granda porcio da spagetoj大量の スパゲッティ
kun saŭco＝with sauce
ankaŭ tasetoカップも
kun ĉokoladkrema desertoチョコレートクリームのデザートを伴った
estas aldonenda付け加えられる
kaj ankaŭ そしてまた
post du bulkoj ２個のロールパンのあとに
por la matenmanĝo 朝食のために
la satiĝo満腹
ŝajnas～らしい
esti tute neatingeblaまったく到達していない.
朝食に、たっぷりソースをかけた山のようなスパゲッティ、デザートにはチョコレートクリームのカップ、さらに２個のロールパンを食べても、まったく満腹感がないのです。

La startilo por la granda apetito verŝajne troviĝas dum la nokto.
La startilo =startigilo始動機
por la granda apetito大食欲のための、～にとっての
verŝajne troviĝas たぶんみられる、ある
dum la nokto夜間に.
大食欲のスタートは、たぶん夜間です。

Tion montris nun esploristoj.
Tionそれを
montris nun esploristoj.いま研究者らが示した
それを研究者らが示しました。

Laŭ tio hormonoj kaŭzas ke dormomanko kondukas al manĝemo.
Laŭ tioそれによれば
hormonoj kaŭzas keホルモンが～を惹起する
dormomanko kondukas al manĝemo睡眠不足が過食傾向をもたらす
彼らによれば、睡眠不足で過食傾向をひき起こす原因はホルモンです。
12月3日

233 光と鬱病(3)

233　光と鬱病(3)



４
Ĉu tiu eksperimento validas ankaŭ rilate homojn? Kompreneble, oni ne rajtas senpere transigi la rezultojn de musoj al homoj. Sed oni same ne rajtas principe rifuzi la suspekton. Homoj de longe perdis la respekton al la natura vivostilo, kiu indikas tagojn por agado kaj noktojn por dormado. Komputilumado ĝis malfruaj horoj, dumnokta laboro, someraj horŝanĝoj kaj simple senorda vivoritmo estas nuntempe plej oftaj. Ĉu tio eble influas nian humoron? Tre probable. Ni atendu estontajn pliajn esplorojn. Dume, estas prudente ne neglekti lumon.

Ĉu tiu eksperimento validas ankaŭ rilate homojn?
Ĉu ～か？
tiu eksperimentoこの実験
validas価値がある、正しい
ankaŭ rilate homojn人間に関しても、人でも
この実験は人間にも当てはまるのでしょうか。

Kompreneble, oni ne rajtas senpere transigi la rezultojn de musoj al homoj.
Komprenebleもちろん
oni ne rajtas 人は～する権利がない
senpere 直接に
transigi la rezultojn de musoj al homojマウスの結果を人に移す.
もちろん、マウスの成績をヒトに移すことはできません。

Sed oni same ne rajtas principe rifuzi la suspekton.
Sed しかし
oni same 人は同じように
ne rajtas~の権利がない
principe 原則として
rifuzi la suspekton推測・嫌疑を拒否する.
でも同じように、ヒトには当てはまらないという権利もありません。

Homoj de longe perdis la respekton al la natura vivostilo, kiu indikas tagojn por agado kaj noktojn por dormado.
Homoj人間は
de longe長いこと前から
perdis la respekton尊敬を失った
al la natura vivostilo自然の生活様式に
kiu ＝which
indikasさし示す
tagojn por agado昼間を活動のために
kaj noktojn por dormadoそして夜を眠りのために.
人は長い間、昼間は活動し夜は眠るという自然の生活様式に対する敬意を失ってきました。

Komputilumado ĝis malfruaj horoj, dumnokta laboro, someraj horŝanĝoj kaj simple senorda vivoritmo estas nuntempe plej oftaj.
Komputilumado コンピュータ作業
ĝis malfruaj horoj遅い時刻まで,
dumnokta laboro夜間作業,
someraj horŝanĝoj 夏時間
kaj simple senorda vivoritmoそして単に無秩序な生活リズム
estas nuntempe plej oftaj今では最高に頻繁である
夜おそくまでパソコンにはりつく、深夜作業、夏時間、無秩序な生活リズムなどが世間にはびこっています。

Ĉu tio eble influas nian humoron?
Ĉu ～か？
tio eble influasそれがひょっとしたら影響している
nian humoron我々の体液（ホルモン）を
それらがひょっとしたら私たちのホルモンに影響しているのでしょうか。

Tre probable. 非常に可能性があります。

Ni atendu estontajn pliajn esplorojn.
Ni atendu我々は待ちましょう
estontajn pliajn esplorojn将来のもっと多くの研究を.
今後の研究を待ちましょう。

Dume, estas prudente ne neglekti lumon.
Dume当座は、その間に,
estas prudente慎重に在る
ne neglekti lumon光を無視しない.
さしあたっては慎重に、光を無視しないことです。
12月2日

232 光と鬱病(2)

232　光と鬱病(2)




３
Oni uzis por la esploro musojn, kiuj havas en la retino ĉelojn similajn al la homaj, nome kiuj kaptas lumon eĉ kiam la okuloj estas fermitaj. Oni starigis du grupojn da musoj. La unua ricevis dum certa tempo alternajn periodojn de 12 horoj de lumo kaj mallumo. La dua ricevis alternajn periodojn de 3 1/2 horoj de lumo kaj mallumo. La du grupoj dormis dum egalaj kvantoj da horoj. Observante la konduton de ambaŭ grupoj, oni konstatis, ke bestetoj el la dua grupo montris sintenojn de depresio kaj malfacilecon rilate kognan kapablon. La suspekto plifirmiĝis: ricevado de lumo tre probable influas la humoron. Nervoj el la retino rekte kondukas al regiono de la cerbo, kiu rilatas al humoro – jen la klarigo.

Oni uzis por la esploro musojn, kiuj havas en la retino ĉelojn similajn al la homaj, nome kiuj kaptas lumon eĉ kiam la okuloj estas fermitaj.
Oni uzis人は使った
por la esploro研究のために
musojnマウスどもを,
kiuj havasそれら（マウス）は持つ
en la retino網膜の中に
ĉelojn similajn al la homaj人と類似の細胞どもを
nomeすなわち
kiujそれら（網膜細胞胞）は
kaptas lumon光をとらえる
eĉ kiam～のちきでさえ
la okuloj estas fermitaj両眼が閉じている.
人間と同じような網膜細胞を持っているマウスが研究に使われました。目を閉じているときにもその網膜は光を受け取っているのです。

Oni starigis du grupojn da musoj.
Oni starigis人は設定した
du grupojn da musojマウスどもの2群を.
マウスは2群に分けられました。

La unua ricevis dum certa tempo alternajn periodojn de 12 horoj de lumo kaj mallumo.
La unua　第1群は
ricevis受け取った
dum certa tempoある一定期間の間
alternajn periodojn de 12 horoj　12時間の交替時期を
de lumo kaj mallumo　光と闇の
第1群は12時間照明、12時間暗黒の条件下におかれました。

La dua ricevis alternajn periodojn de 3 1/2 horoj de lumo kaj mallumo.
La dua 第2群は
ricevis alternajn periodojn交替の時期を受け取った
de 3 1/2 horoj de lumo 光の3時間半の
kaj mallumoそして闇の.
第2群は3時間半の照明、3時間半の暗黒の条件下におかれました。

La du grupoj dormis dum egalaj kvantoj da horoj.
La du grupoj その2つの群は
dormis 眠った
dum egalaj kvantoj da horoj時間の等しい量のあいだ、同じ時間のあいだ.
2群とも同じ時間眠らせました。

Observante la konduton de ambaŭ grupoj, oni konstatis, ke bestetoj el la dua grupo montris sintenojn de depresio kaj malfacilecon rilate kognan kapablon.
Observante 観察して
la konduton de ambaŭ grupoj両群の行動を
oni konstatis, ke 人は～をたしかめた
bestetoj 小動物（マウス）ら
el la dua grupo その2つ目の群からの
montris示した
sintenojn de depresioうつ病のふるまいを
kaj malfacileconそして困難さを
rilate kognan kapablon認知能力に関して.
行動観察から、第2群のマウスに鬱病の行動と認知障碍が認められました。

La suspekto plifirmiĝis: ricevado de lumo tre probable influas la humoron.
La suspekto plifirmiĝis: 疑いが固まった
ricevado de lumo 光の受容
tre probable 非常にありそうに
influas la humoronそのホルモンに影響する.
光の受容がホルモンに影響する可能性が考えられました。

Nervoj el la retino rekte kondukas al regiono de la cerbo, kiu rilatas al humoro – jen la klarigo.
Nervoj el la retino網膜からの神経ども
rekte直接に
kondukas al regiono de la cerbo脳の部位に導く,
kiu =which
rilatas al humoro – 体液（ホルモン）に関係する
jenほら、ここに
la klarigoその解明、説明.
網膜から出た神経はホルモンに関係のある脳部位に直接的に達しています。これが原因のようです。
12月1日