322 PMS(4)

322 PMS(4)



３　Gramatika superrigardo文法俯瞰

Cxi tiu superrigardo klarigas, kiel nomigxas la diversaj specoj de vortoj.この俯瞰は、語彙の多様な種類がどのように呼ばれるかを説明します。

Gxi ankaux klarigas la bazajn principojn de frazokonstruado kaj frazanalizado. それはまた、文章構成と文章分析の基礎的な原則を説明します。

3.1　Vortspecoj語彙の種類

Ekzistas du specoj de vortoj en Esperanto: finajxvorto kaj vortetoj.エスペラントには2種類の語彙があります:　語尾語と語根語です。

Finajxvortoj語尾語

Plej multaj vortoj en Esperanto estas finajxvortoj.エスペラントの最も多くの語彙は語尾語です。

Finajxvorto baze konsistias el radiko + vortklasa finajxo, ekz.: patro, rozo, suno, amo, sana, verda, ege, aparteni, brilas, estos.語尾語は基本的に語根＋語類語尾から成り立っています：例えば、patro, rozo, suno, amo, sana, verda, ege, aparteni, brilas, estos.

Radikoj esprimas plej diversajn aferojn: bestojn, homojn, agojn, kvalitojn, abstraktajxojn, konkretajxojn k.t.p. 語根はとても多様なものを表現しています: 動物、人、行動、質、抽象、具象など。

Radiko ne povas aperi memstare kiel vorto, sed bezonas finajxon.語根はそれだけでは語彙になれず、語尾を必要とします。

Ekzistas naux vortigaj finajxoj: O, A, E, I, AS, IS, Os, US kaj U. 　9つの文字化の語尾があります：O, A, E, I, AS, IS, Os, US とUです。

Se oni aldonas iun el tiu finajxoj al raadiko, gxi farigxas vorto.この語尾を語根に加えれば、語彙になります。

Cxiu ajn radiko povas akcepti cxiun ajn finajxon: homo, homa, home, homi, homas, k.t.p.、bruo, blua, blui, bluas k.t.p., kuro, kura, kure, kuri, kuras, k.t.p. 各語根は各語尾語を受け取ることができます：　たとえばhomo, homa, home, homi, homasなど、bruo, blua, blui, bluasなど、 kuro, kura, kure, kuri, kurasなど。.

Finajxvortoj povas ankaux konsisti el pluraj radikoj + finajxo, aux el vorteto + finajxo, k.t.p.: vaposxipo, peri k.t.p.
語尾語はまた複数の語根＋語尾、あるいは語根語+語尾からも作れます。たとえば：vaporsxipo, periなど。

Legu detale pri la diversaj manieroj konstrui finajxvortojn en #37. 語尾語構成の多様な様式の詳細に関しては#37を読んでください。

Iuj radikoj estas uzataj cxefe en vortokunmetado. 或る語根は、主に語彙合成に使われます。

Oni nomas ilin afiksoj (#38): EBL, UL, MAL, GE k.a. それらは接辞と呼ばれます（#38）。EBL, UL, MAL, GEなどです。

Ekzistas pluraj miloj da radikoj, kaj dauxre aperas novaj.数千の語根があり、常に新しい語根が現れています。

Ili estas nefermita klaso de lingvoelementoj.それらは公開された種類の言語要素です。

Enkonduko de novaj afiksoj estas tamen pli malfacila, cxar ili apartenas al la kerno de la lingvo. しかし新しい接辞の導入はヨリ困難です、何故ならそれらは言語の核に属しているからです。

Afiksoj estas pli fermia klaso de lingvoelementoj.接辞はヨリ閉鎖的な種類の言語要素です。

Vortetoj無語尾の単語(小辞，助辞)

Vorteto ne bezonas finajxon, sed povas aperi en frazo tia, kia gxi estas . 小辞は語尾を必要とせず、文の中にそのままの形で現れます。

La vortetoj estas limitigita grupo de vortoj, kiuj montras tre bazajn ideojn, gramatikajn rilatojn k.t.p.小辞は、非常に基礎的な観念、文法的関係などを示す限られた語彙群です。

Rolvortetoj (#12.3): al, anstataux, antaux, apud, cxe, cxirkaux, da, de, dum, ekster, el, en, gxis, inter, je, kontraux, krom, kun, laux, mmalgraux, per, po,, por, post, preter, pri. Pro. Sen, sub super, sur, tra, trans.役割小辞（#12.3）